ÇİVRİL IŞIKLI GÖLÜ-GÖKGÖL-AKDAĞ-TOKALI KANYONU-GÜMÜŞSU ŞELALESİ
Işıklı Gölü Çivril Denizli'dedir.Göl alanı Büyük Menderes'in su tuttuğu,doldurduğu ilk büyük havzadır.Büyük Menderes Türkiyemizin 25 büyük akarsu havzasından biridir.Afyon Dinar'da doğar, Uşak,Denizli ve Aydın'ı aşıp Ege Denizine dökülür.Işıklı Gölü Denizli Merkeze 90 km. uzaklıkta olan Çivril'e 17 km uzaklıktadır.Gökgöl ise Işıklı Gölüyle arasında 2 km.lik bir sahayla ayrılır.İki göl de Büyük Menderes'in üzerinde oluşmuştur.Akdağ'da bu göllere dayanan bir dağlar silsilesidir.
Gümüşsu Şelalesi'de Gümüşsu Kasabası'nda Akdağ yamacındadır.
Işıklı Kasabası'nda göle doğru çıkışta büyük bir su pınarı tepenin altından çıkarak yol kenarında havuzlar gölcükler oluşturur ve burada da Işıklı Sazlığı meydana gelir.Burayı geçen pınarların suyu Işıklı Deresi adıyla önce Küfi Çayı'na oradan da göle ulaşır.
Sulakalanlar dünyanın en büyük ekosistemlerini oluştururlar.Işıklı Gölü ve Gökgöl yokolursa ne olur;kuşlar üreme ve kışı geçirdikleri güzergaha giderken göç için bir rota izlerler.Bu rotada dağları aşsalar dahi illa nehirleri,su kaynaklarını izleyerek sulakalanlara yani göllere denizlere ya da denizin nehirle birleştiği habitatlara deltalara ulaşırlar.Bu rota üzerinde bir gölün kurumasıyla kuşların göç rotası allak bullak olur ve birçoğu telef olur.Bir sonraki dinlenme yeriyle bir önceki dinlenme mesafesi uzar kuşların göçü zorluğa girer,bu sebeple her sulakalan,dere,nehir çok önemlidir.Kuşgözlemi adına Doğa Koruma Milli Parklar Genel Müdürlüğü Işıklı Gölü için 2 adet kuş gözlem ve tesisler yaptırmıştır.
1953'te Işıklı-Gökgöl arasındaki eski gölün taşkından önü setlenerek yapılan baraj 73 km kareye yakın bir sahayı kaplar.Sahada ve tüm ekosistemde onlarca yıldır gözlemlerimiz sonucunda şu ana dek 275 tür kaydettik.Bunların 175 türü ürüyor. Göl sulama barajına çevrildiğinden tarım sulaması sebebiyle yazın küçülüp kışın su tutarken son yıllarda sık sık yaz kış kuraklıklar yüzünden 30-50 km. kare bandına inip çıkar. Bazen de bol yağış aldığında tüm saha suyla dolar.
Balıkçılık yaygındır.Avcılık sahada üreyen kuşlara ve kışın misafir olarak kalanlara büyük zarar verir.A sınıfı bir sulakalanda avcılık artık zarardan başka bir sonuç getirmez.Sahada tepeli pelikanlar üremekte idi,bu sene yeni sayım yaptık ülke genelinde aynı anda 5 noktada sayıldı tepeli pelikanlar ve 650 saydığımız tepeli pelikan 23 adet sahada kaydedildi.Çok büyük bir düşüş olduğu ortada.Birçok kuş türü sayısında maalesef büyük düşüşler var.Sayımlarımıza devam ediyoruz.
Göl kenarında tarım adına büyük baskı var.Göl adına ayrılmış bu sazlıklar sorumsuzca açgözlülükle tarlaya çevriliyor,hiçbir kurum buna itiraz etmiyor.Hatta sazlıklar yakılıp sürüldükten sonra sahaya sulama sistemleri dahi döşenmiş durumda.
.jpeg)
Göl içinde yüzen devasa yapraklı nilüfer çiçekleri ve yüzen gezen küçük sazlık adacıklarıyla,bol kuş türüyle ve yoğun populasyonuyla başka bir güzelliği barındırır insanı büyüler Çivril Işıklı Gölü..
.jpeg)
Gökgöl ile Işıklı eskiden daha içiçeyken şimdi ayrı iki göl sazlık durumuna evrilmiştir.Hemen yanıbaşında çok dik yamaçlarıyla 2420 m.lik Akdağ karlı zirveleriyle muhteşem bir ekosistemi oluşturur.
Göl sahası denizden 820 m.yüksek rakımdadır.Göl Akdağ'daki Karanlık Dere ve Akçay Deresi ile dağdaki suları toplar,Kufi Çayı ile Büyük Menderes'in Dinar çıkışında doğduğu pınar olan efsaneleriyle ünlü Suçıkan pınarından gelen suyla beslenir,önce Gökgöl'e giren Suçıkan Çayı Gökgöl Sazlıklarını suyla besleyip yoluna devam ederek Işıklı Gölü'ne giriş yapar ve önü kesilen kapaklara kadar gölü doldurup taşar sazlıklara göle can verir.
.jpeg)
Işıklı da Gökgöl de kuraklık olunca suların çekilmesi bahanesiyle sazlıklar maalesef asıl tarla açma ve hayvan otlatma sebebiyle yakılır,sürülür.
Işıklı ekosistemi ve dibindeki yükselen Akdağ Tabiat Parkı içinde yeni yapılan Çamoluğu Akdağ dağ göletiyle,Tokalı Kanyonu ile kanyondaki 4 tür akbabalarıyla,bine yakın kızılgeyikleriyle bir doğa cennetidir.
Akdağ çevresinde Kufi Çayı üzerine yeni kurulan göletler ile aşağı su geçmediğinden konu medyaya haber olmuş,bu gölün büyük bir damar suyu kesilmiş durumdadır.Az yağış,HESler,kötü tarım politikalarıyla,sazlıkları yakıp tarlaya çevirenler gibi sürekli suyuna saldıran bu nedenler Işıklı Gölü'nü maalesef günden güne kurumayla karşı karşıya bırakıyor,düzelecek gibi de gözükmüyor.
Işıklı Gölü A sınıfı bir sulakalan ve Ramsar sözleşmesine göre burası büyük bir koruma sahasıdır ancak ava açık bir saha olduğu için üreyen ve uzun süreli sahayı kullanan kuşlar bu sahayı kullanmakta zorluklar çekmektedir.
Gölde ıstakoz ve balık boldur ancak balıkçılar kendi ağzıyla anlattıkları tüyler ürperticidir.Gece kaçak avlanmalar,elektrik ve zehir gibi bazı usulsüz avlanmalar,su kirliliği yüzünden gölde balık ve ıstakoz çok azalmıştır.Bazı konuştuğumuz balıkçılar gece kullanılan ve çevre köylerde 24 adete çıkmış elektro şok cihazlarıyla gece balık katliamı yapıldığı1-3-5 tona kadar küçük balıkların dahi yakalandığını anlatıyorlar.Böyle giderse gölde balık kalmayacaktır.
Ayrıca sahada birçok kuş türü populasyonunda azalma eğilimi hızla ilerlemektedir.1994 yılından 2010 yılına kadar kendim 66 gözlem kaydı ve sonrası ekibimiz TRAKOR ile 2022 ye kadar 100 ü bulan gözlemlere imza attık.
A sınıfı almasında en önemli türlerden Tepeli pelikan sayısı da hızla azalmakta.Sırf balık yiyor diye balıkçının saka dediği tepeli pelikanları kötü gözle bakan çok kişi var sahada .Sadece balık değil gece kaçak avlanma da had safhada ve prejektörle göle girenler olduğunu kulağımıza fısıldıyorlar.Bu sene yeni bir sistem ile jandarma sahaya hücum botu dediğimiz devriye botu almış kısa sürede artık sahada sürekli jandarma bot ile gezecek ve bu sahanın gölün içinin başıboşluğu son bulacak ümit ediyoruz.
Kuraklık yüzünden ve göl tabanının nehrin taşımasıyla kum (mil) dolmaya başlaması sebebiyle ilgili devlet işletmesi sahayı iyileştirme adında çalışmalar projeler yapmaktadır.Yandaki kanallar temizlenmektedir.
Sahanın kurumasıyla sazlık alanları yakan bazı çiftçilerin bu sahaları büyük traktörler ile sürüp göl alanını bozarak mısır,yonca ekimi yaptığı görülmektedir.Ayrıca sık sık sazlıklar yakılarak sahada hayvan otlatmacılığına daha çok alan açma çabaları mevcuttur.Bunca soruna rağmen Işıklı Gölü hala Batı Anadolumuzun en büyük kuş sahalarından biri olmaya devam etmektedir.
Işıklı Gölü Önemli Kuş Alanı (ÖKA) ilan edilmiştir.
Sahada nadir türlerin üremesiyle daha da bir değeri artmaktadır.
Bunlara örnek en başta yerli halkın sakalar dedikleri tepeli pelikanlar gelmektedir.Bir ara sayıları 700ü bulmuştu.Biz Trakor Çürüksu Kuşgözlem Topluluğu olarak burada 2010 yılından beri sayım yapmaktayız.650-750 en yüksek rakamlar olmuştur.
Ayrıca küçük karabatakın da ürediği en değerli sahalardan birisidir Işıklı Gölü.Maksimum 400 aded saydığımız yıl oldu.
Işıklı envanteri 275 kuş türü Denizli Kuş envanteri 321 tür Gözlem süresi; 1 yıl Toplam izlenme süresi;(1994-2022) Toplam İzlenme aralığı (1994-2010) 16 Yılda 36 toplam kayıtlı, (2010-2022) 30 kayıt ile toplam 66 kayıt yaptım. Ekip ile bu kayıt daha da fazladır. Trakor Çürüksu Kuşgözlem ile izlenme (2010-2022) ekip kayıtları ile 100 gözlem civarıdır.
|
